HASIERA

Osasuntsu bizitzeko 5 jatordu egitea aholkatzen dute adituek: gosaria, hamaiketakoa, bazkaria, askaria eta afaria.
Gai honetan proiektu polit bat egitea bururatu zait: hamaiketako ederra prestatzea. Zer deritzozue? Ondo?
Baina ederra eta osasuntsua izateko, elikagaiak eta jakiak ezagutu beharko dituzue: informazioa bildu, eskemak egin, errezetak, ...
Gaian ere beste hainbat tokitako elikatzeko ohiturak, jakien falta eta gosea, elikadura arazoak... eta dieta orekatua eta osasuntsua aztertzeko parada izango dugu. Agenda 21ko edukin batzuk landuko ditugu, tokiko produktuak, janariaren erabilera eskasa, birziklaia, ...
ON EGIN!!

TXANELATEGIA                GIDA DIDAKTIKOA           GELAKO PROGRAMAZIOA

JOKUAK

Hona hemen elikadurarekin loturiko jolas batzuk. 
JOLASTU baina, gogoratu, 20 minutu eta kitto, 
asko jolastea, elikadura desegokia bezala, txarra baita. 
ONDO PASA 20 MINUTUZ!   HI, TXO  20!

FAST FOOD FIASCO!


KATTALINEN SUKALDEA


ELIKAGAI MOTAK- PULEVA


MANTENUGAIEN  MAKINAREN

 ABENTURA

 











LOS ALIMENTOS 

PIRAMIDE NAOS 


MIKELEN BIHOTZA


 ALIMENTOS SALUDABLES

 

KOIPE BOLEN ERASOA
JAN ITZAZU 5






















ARTE LANA: BODEGOIA



GIORGI MORANDI - BODEGOIA -SEKUENTZIA DIDAKTIKOA
































































































LINKS INTERESGARRIAK

http://astilekulh5d.ikasblog.net/2010/01/23/zirkulazio-aparatua/



 http://kateberdea.blogspot.com.es/2011/11/giza-zirkulazio-aparatua-agrega.html


IKASLE ETORRI BERRIAKinguruneko gaien egokitzapenak

https://sites.google.com/site/ikasleetorriberriak/dokumentazioa/inguruneako-egokitzapenak

ELIKADURA
JANARI EGOKIA - DESEGOKIA - ONDORIOAK

http://ihintza.ikazeta.com/10/kate-motzean/elikadura

Eskola eta elikadura. Zer jan, hura izan HIK HASI ALDIZKARIKO ARTIKULUA





EKOLAPIKO






Haurren elikadura eta nekazaritza ekologikoa, Ekolapiko proiektuaren bi ardatzak


Ikastetxeetako jantokietan elikadura ekologikoa eta osasuntsua txertatzea du helburu Ekolapiko proiektuak. Donostiako Zuloaga haur eskolako jantokian badira hiru urte proiektua ezarri zela. Bazkalorduan izan da BERRIA TB hango haurrekin.
http://berria.info/berriatb/1239/
 
TXANELA 4.GAIA.MATERIALA ASKO
https://sites.google.com/site/txanelategia/5-maila/4-eta-horrela-bizi-gara

 ELIKADURA-OSO ONA
https://baliabide.wikispaces.com/ELIKADURA

3. UNITATEA OSO ONA
http://ikasleenbazterra.blogspot.com.es/p/txanela-5.html

ZUHAIZTI-EREZETAK
http://www.mister-wong.es/user/zuhaizti/elikadura/ 

TXANELA PRESTAKUNTZA- GUNE INTERESGASRRIA IRAKASLEEN FORMAKUNTZARAKO
http://txanelaprestakuntza.ikasblog.net/1-saioa/

ELIKAGAI MOTAK ESKEMA TXANELA
http://legardajonz.blogspot.com.es/2011/03/elikagai-motak-txanela.html


GIZA GORPUTZA - APARATUAK - AGREGA


Giza gorputza hainbat sistema eta aparatuz osatuta dago eta aparatu bakoitza, halaber, hainbat organoz osatuta.

Organo, aparatu eta sistemek elkarrik loturik eta koordinaturik egiten dute lan. Elkarreragin hori dela-eta, GURE ORPUTZA SISTEMA BAT dela esaten dugu.

KLIK EGIN MARRAZKIETAN ETA JOLASTUZ IKASI       

ARNAS APARATUA

LOKOMOZIO APARATUA


ZIRKULAZIO SISTEMA

IRAITZ APARATUA

 


GIZA GORPUTZA MUGIMENDUAN





ELIKAGAIAK






DIGESTIO-APARATUA ETA DIGESTIO-PROZESUA. FASE ETA ORGANOAK

Agrega-ko baliabide honek nutrizioaren aspektu gehienak lantzen lagunduko digu, elikagaiak, liseri aparatua eta prozesoa, ....

NUTRIZIOA

GIZA GORPUTZA SISTEMA BAT DA ETA APARATUAK DITU.

Txanelako animazio honetan digestioaren faseak ikusiko ditugu
DIGESTIO APARATUA

 
ZIRKULAZIO APARATUA                  ARNAS APARATUA

 
IRAITZ APARATUA                       NERBIO SISTEMA

ELIKADURA ETA A21

ELIKAGAIEN KONTSUMOA

Aurkezpen honetan munduko familia mota ezberdinek aste baterako behar duten janari kantitatea (eta kalitatea) ikus daiteke. Konparaketak egin!!!


*************************
CHICKEN A LA CARTA
Badira munduan jateko desegokiak diren ohiturak, uste dugun baino gertuago; badira ere pertsonen arteko ezberdintasun ekonomiko izugarriak, uste dugun baino gertatuagoak, agian gure ondoan edo izkinaren bueltan. Nolakoak gara gu? IKUSI BIDEO HAU.

LOREEN UHARTEA
Jorge Furtadoren bideo hau izugarria da. Tomate baten istorio batetik abiatuz gure gizartearen ohiturak, jokabideak, inkoherentziak, ... aztertzen ditu era dibertigarrian.  Pentsatzeko asko emango digu. Ikusi eta komentatu denon artean, merezi du eta.

*************************
Aurkezpen honetan, Agenda 21-aren ikuspuntutik, elikadura eta kontsumoaren inguruan aritu gaitezke, hausnartu

GURE ELIKADURA ZAINTZEN AL DUGU?



*************************
GIZA ESKUBIDEAK
*************************

ERREZETAK



BANANA SPLIT
Osagaiak
  • Banana heldu bat
  • Bainila, txokolate eta marrubi izozkia
  • Txokolate saltsa
  • Esnegaina, harrotua
Errezeta
Bitan zatituko eta erretilu txiki batean ipiniko dugu banana heldua. Hiru izozki-bolak jarriko ditugu haren gainetik, zeinak bere zapore berezi, eta esnegain harrotua zabalduko dugu gainetik, koilara batez. Txokolate saltsaz ongi igurtziko dugu ondoren guztia, eta mahairako prest egongo da orduan.

Txokolate saltsa beharrean, mugurdi saltsa erabil dezakegu, eta gainazalean fruitu lehorrak, hur txigortuak edo arbendolak esate baterako, hautseztatu ahal izango ditugu.




ERROSKILAK
 Osagaiak
  • 400gr irin
  • arrautza bat
  • legamia goilakaradatxo 1
  • anis likorea 2 goilarakadatxo
  • 150 grama azufre
  • 3 goilarakadatxo glass-azukre
  • 4 goilarakada esne
  • 4 goilarakada olio
  • frijitzeko beste olio
Errezeta
Gopor edo ontzi borobil batean arrautza jo eta gehitu berari 4 olio goilarakadak, anisa eta esnea. Dena berdindu arte irabiatu behar da. Orduan azukrea eta legamia gehitu eta segi irabiatzen azken hauek guztiarekin bat egin artean. Apurka gehitu eta nahastu irina ore erabilgarri bat lortu arte. Ondoren centimetro erdiko zilindroak egin eta 10 centimetroko luzeran moztu. Ore tutu hauekin, erroskilak osatu borobilean, muturrak elkarri itsatsi.

Su ertainetan olio ugari berotu zartagin handi batean eta erroskilak frijitu, puztutzen direla ikusteraino. Igo sua nahi beste gorritu direla erabaki arte. Erroskilak sukalde paperaren gainean jarri eta glass-azukrearekin egin euri zuri bat gainetik.




Principio del formulario
Final del formulario
MARRUBIAK 
LARANJA ZUKU ETA EZTIAREKIN

 Osagaiak
  • 750 g marrubi, ongi onduak, laurdenetan zatituak
  • Ezti pixar bat
  • Laranja zukua, litro laurdena
*Lau pertsonentzat
Errezeta
Ziur egon behar dugu marrubiek xomorrorik eta txortenik ez dutela. Uretan pasa eta poliki-poliki xukatuko ditugu zapi batez, laurdenetan zatitu aurretik. Eztiarekin busti, eta pausatzen utziko ditugu hozkailuan, 10 bat minutu. Hotz zerbitzatuko ditugu marrubiak, gopor txikietan, laranja zuku egin berri eta fresko-freskoarekin batera.
Principio del formulario




Final del formulario
MAZEDONIA

 Osagaiak
  • Sagar bat
  • Udare bat
  • 2 banana
  • Pinaburu erdi bat
  • Meloi gozo erdi bat
  • 2 limoi berderen edo 2 limaren azala, birrindurik
  • Eskukada bat marrubi
  • Eskukada bat mugurdi
  • Mahats mordo bat, aletua
  • 2 kiwi
  • 2 laranja
  • 2 laranjaren zukua
*Lau pertsonentzat
Errezeta
Zuritu eta dadotan, ataletan edo xerratan zatituko dugu fruta guztia. Marrubiak laurdenetan erantsiko ditugu, eta azkenak izango dira mugurdiak, zanpaturik gerta ez daitezen. Banana ere azkenerako utziko dugu, ilun ez dadin. Fruta guztia batu eta gero erantsiko dugu limoi edo lima azal birrindua eta laranja zukua. Bira batzuk eman, nahasi eta freskatzen utziko dugu guztia hozkailuan. Hotz zerbitzatuko dugu mazedonia.

Norberaren gustuaren eta sasoiaren arabera aldatuko ahal izango da mazedonian nahasi beharreko fruta. Sasoikoa erosiz gero, merkeagoa izango da fruta. Ez ditzagun, bestalde, fruitu asko eta asko ahantz: gerezi hezurgabeak, kakiak, granada, limoia, aranak, pomeloa, mandarinak, eta abar.

Mazedoniaren gainetik menda, berbena edo albahaka hosto freskoak zabaldu egin ditzakegu. Egoki moldatzen dira fruta freskoarekin.

Tanta batzuk likore edo edari bizi eranstea ere ez dago lekuz kanpo, eta esnegain harrotuarekin edo saltsa ingelesarekin zerbitza dezakegu mazedonia. Horrelakoetan, on egingo die lagungarri horiei tanta batzuk Dry Sack, ron edo Porto zahar gehitzeak.



  TXOKOLATE TRUFAK

Osagaiak
  • 300 g txokolate beltz, kalitate onekoa
  • 200 g txokolate esnedun
  • 200 g esnegain likido
  • Kakao hautsa, trufak hartan pasatzeko
Errezeta
Esnegaina irakiten jarriko dugu ontzi batean lehenik. Irakiten hasi orduko, aterako dugu sutatik. Txokolate puskak azkar-azkar sartuko ditugu hartan, txokolate beltza eta esneduna, eta pausatzen utziko dugu minutu batzuetan, txokolatea urtu arte. Orduan sartuko dugu gomazko espatula edo zurezko zali bat eta hasiko gara eragiten, txokolatezko ore leun eta homogeneoa lortu arte eragin ere. Ontzi berean utz dezakegu orea hozten hozkailuan, ongi estalita, ordu batzuetan, txokolatea gogor dadin. Horren ostean, trufa zatitxoak egingo ditugu, kafeko koilara baten laguntzaz. Trufa zatiei forma eman eta kakao-hautsean, kakaoa garratza bada hobe, pasako ditugu gero. Pausatzen utzi eta jango ditugu.




LARANJADA
 Osagaiak
  • 6 laranjaren zukua
  • Azukrea, norberaren gogara
  • Ur hotza
  • Izotza
Errezeta
Pitxer edo txarro handi batean, hainbat koilarakada azukrerekin nahasiko dugu laranja zukua. Bizkor nahasiko dugu dena, azukrea ongi disolbatzeko. Izotz koskor eder batzuk erantsiko ditugu ondoren, eta ur hotzez beteko dugu ertzeraino txarroa edo pitxerra. Ongi nahasiko dugu ondoren guztia. Dastatu eta azukre gehiago behar badu, erants dezagun azukrea, edaria goxo-goxo utzi arte.

Uraren ordez gaseosa hotza ere erabil dezakegu. Oso edari freskoa da, baina erne ibili beharra dago erantsiko zaion azukrearekin, gaseosak badu-eta azukrea.

Edari hau askotan egiten badugu, eta hozkailuan edukitzen badugu, gas desatseginak urrundu eta dirua aurreztu ahal izango dugu, horixe baino ez baitute egiten gure txikiek askarirako hartu ohi dituzten edari komertzialek: gasa ekarri eta dirua ostu. Hau da edari freskagarri natural hoberena. Eta merkea, gainera.




LIMONADA
 Osagaiak
  • 6 limoiren zukua
  • Azukrea, norberaren gogara
  • Ur hotza
  • Izotza
Errezeta
Pitxer edo txarro handi batean, hainbat koilarakada azukrerekin nahasiko dugu limoi zukua. Bizkor nahasiko dugu dena, azukrea ongi disolbatzeko. Izotz koskor eder batzuk erantsiko ditugu ondoren, eta ur hotzez beteko dugu ertzeraino txarroa edo pitxerra. Ongi nahasiko dugu ondoren guztia. Dastatu eta azukre gehiago behar badu, erants dezagun azukrea, edaria goxo-goxo utzi arte.

Uraren ordez gaseosa hotza ere erabil dezakegu. Oso edari freskoa da, baina erne ibili beharra dago erantsiko zaion azukrearekin, gaseosak badu-eta azukrea.

Edari hau askotan egiten badugu, eta hozkailuan edukitzen badugu, gas desatseginak urrundu eta dirua aurreztu ahal izango dugu, horixe baino ez baitute egiten gure txikiek askarirako hartu ohi dituzten edari komertzialek: gasa ekarri eta dirua ostu. Hau da edari freskagarri natural hoberena. Eta merkea, gainera.




FRUTAZKO BROTXETAK 
TXOKOLATE BEROAREKIN


0SAGAIAK:
  • Lau fruta desberdi
  • Txokolate beroa
TRESNAK:
  • Egurrezko makilak

PRESTAKETA:

  1. Zatitu lau frutak
  2. Nahi duzun ordenean sartu makilean
  3. Txokolatea berotu
  4. Txokolatea brotxeten gainetik bota.


SAN BLASEKO OPILA

 Osagaiak orea egiteko:
  • 3 arrautz (baten zuringoa bereizi eta ez nahastu!)
  • 9 koilakarada azukre
  • Legamia (koilaratxokada erdi bat)
  • 80 gr. gurin
  • Anisaren esentzia tanat batzuk (edateko anisak ez du balio)
  • Irina
Osagaiak gainaldeko zuria egiteko:

  • Lehen bereizitako zuringoa
  • 120 gr. azukre xehatu.
Errezeta
Osagaiak nahastuz ore sendo baina malgua egin. Zentimetro eta erdiko lodierako opilak egin eta hatz lodiarekin forma eman. Labe bero beroan sartu, alde bakoitzetik 7 minutuz edukiz. Bitartean, zuringoa irabiatu ongi harrotu arte. Azukre xehatua gehitu eta ondo nahastuta dagoenean, opila hoztu baino lehen gainean zabaldu.